De Basilica Papale di Santa Maria Maggiore, ook wel bekend als de Basiliek Santa Maria Maggiore, is een van de grootste en belangrijkste kerken van Rome. Deze indrukwekkende basiliek, gelegen op de Esquilijnheuvel, is gewijd aan de Heilige Maagd Maria en combineert eeuwenoude geschiedenis met adembenemende kunst en architectuur. Als enige van de vier pauselijke basilieken in Rome die haar oorspronkelijke structuur grotendeels heeft behouden, biedt Santa Maria Maggiore bezoekers een unieke blik op het religieuze en culturele erfgoed van de stad.
De kerk is bovendien de laatste rustplaats van de in 2025 overleden paus Franciscus. Dit maakt de Basiliek Santa Maria Maggiore een absolute must-see voor iedereen die een bezoek brengt aan Rome. Benieuwd wat de Basilica di Santa Maria Maggiore allemaal te bieden heeft? In dit artikel vertellen we je alles over deze indrukwekkende kerk in Rome en geven we je handige tips voor het bezoeken van de Santa Maria Maggiore basiliek in Rome.
Geschiedenis van de Santa Maria Maggiore
De Basilica di Santa Maria Maggiore is de grootste van de 26 Maria-kerken in Rome en behoort tot de zeven belangrijkste pelgrimskerken van de stad. Ze is bovendien een van de vier pauselijke basilieken, samen met de Sint-Pietersbasiliek, San Giovanni in Laterano en San Paolo Fuori le Mura. Als pauselijke basiliek geldt de regel dat alleen de paus of zijn officiële vertegenwoordiger de mis mag opdragen aan het hoogaltaar.
De geschiedenis van de Santa Maria Maggiore in Rome gaat terug tot de 4e eeuw, toen de Pauselijke basiliek werd gebouwd in opdracht van paus Sixtus III. Volgens een oude legende werd de basiliek gesticht in het jaar 352, nadat zowel een rijke Romeinse christen genaamd Johannes als paus Liberius in een droom de opdracht van Maria kreeg om een kerk te bouwen op de plek waar de volgende dag sneeuw zou vallen. En inderdaad: op 5 augustus begon het te sneeuwen op de Esquilijnheuvel, midden in de zomer. Ter herinnering aan dit wonder worden er elk jaar op 5 augustus witte bloemblaadjes in de kerk uitgestrooid.
Historisch gezien werd de huidige basiliek echter pas in 432 gebouwd, in opdracht van paus Sixtus III, vlak na het Concilie van Efeze in 431, waarin Maria officieel werd erkend als “Moeder van God”.
Bezienswaardigheden in de Santa Maria Maggiore
De Basiliek van Santa Maria Maggiore is één van de mooiste en grootste kerken van Rome. Wie over de drempel stapt van deze pauselijke basiliek, betreedt niet alleen een gebedshuis, maar ook een rijk gevulde schatkamer vol geschiedenis en unieke kunst. De kerk telt diverse hoogtepunten die je niet mag missen tijdens je bezoek aan de Santa Maria Maggiore.
Het plafond van verguld goud
Zodra je de kerk binnen loopt valt direct het bijzondere gouden plafond op. Het goudencassetes plafond waarin Fresco’s geschilderd werd ontworpen door Giuliano da Sangallo in de 15e eeuw en is bedekt met echt goud. Het goud van het plafond werd meegenomen uit Amerika na de ontdekking door Columbus en was het eerste goud wat uit Zuid-Amerika kwam.
De vijfde eeuwse mozaïeken
Langs het middenschip in de basiliek vind je een reeks mozaïeken uit de 5e eeuw, die scènes uit het Oude Testament uitbeelden, zoals het verhaal van Abraham, Mozes en Jozef. Deze mozaïeken zijn bijzonder waardevol omdat ze behoren tot de oudste christelijke kunst in Rome. Ook in de apsis achter het altaar zijn unieke mozaïeken te zien die gemaakt zijn in de 13e eeuw door Jacopo Torriti. Ze tonen de kroning van Maria, omgeven door engelen en heiligen.
De relieken van de Heilige Kribbe (Sacra Culla)
Onder het hoogaltaar bevindt zich de krypta van de kribbe (Crypta della Natività), waar vijf houten planken worden bewaard die volgens de traditie afkomstig zijn van de kribbe waarin Jezus werd gelegd in Bethlehem. Deze plek is een belangrijk pelgrimsoord, vooral tijdens kersttijd.
In de Paulijnse kapel (Cappella Paolina) vind je het beroemde icoon Salus Populi Romani (Bescherming van het Romeinse Volk), een afbeelding van Maria met het Christuskind, volgens de traditie geschilderd door de evangelist Lucas. Dit is een van de meest vereerde Maria-iconen van Rome en de in 2025 overleden paus Franciscus kwam hier vaak ook te bidden.
De basiliek is niet alleen een toeristische trekpleister, maar ook een actieve gebedsplek. Veel pelgrims komen hier bidden bij de relieken van de kribbe (Sacra Culla), die bewaard worden in de crypte onder het hoofdaltaar. Deze fragmenten van wat wordt beschouwd als het originele hout van de kribbe van Jezus, brengen een diepe spirituele dimensie aan het bezoek.
Grafmonumenten van pausen en kardinalen
Verspreid door de basiliek vind je een aantal grafmonumenten van verschillende kerkleiders. Ook liggen er enkele bekende katholieken begraven in de kerk waaronder de heilige Hiëronymus, architect Gian Lorenzo Bernini en kardinaal Giacomo Colonna.
Eén van de meest indrukwekkende is te zien in het rechter zijschip: de kapel die werd gebouwd voor paus Sixtus V (1585–1590), bekend als de Cappella Sistina. Niet te verwarren met de Sixtijnse kapel die paus Sixtus IV een eeuw eerder had laten bouwen naast de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad. In deze Romeinse kapel zie je onder meer het graf van Sixtus V, een statig marmeren altaar en rijk gedecoreerde fresco’s die de ruimte tot leven brengen.
Aan de overkant staat de barokke kapel van Paulus V (1605-1621) die rijkelijk versierd is met kostbare materialen zoals marmer, fresco’s en goud. Niet alleen kun je hier het grafmonument bewonderen, maar ook een belangrijk icoon dat boven het altaar prijkt. Dit icoon werd in tijden van epidemieën door de straten van Rome gedragen als bron van hoop, en paus Franciscus kwam hier bidden tijdens de coronapandemie. Boven het icoon zie je een afbeelding van de legende van paus Liberius, die volgens overlevering op deze plek door een wonder werd geleid tot de bouw van de basiliek.
Klokkentoren en museum
De 75 meter hoge klokkentoren is de hoogste van Rome. Hij werd gebouwd in de 14e eeuw en is goed zichtbaar vanaf de omliggende pleinen. Hoewel de toren zelf niet toegankelijk is voor bezoekers, is het wel een iconisch herkenningspunt van de stad. Voor wie nog dieper in de geschiedenis wil duiken, is er een museum binnen de basiliek met liturgische objecten, manuscripten, en maquettes van de basiliek door de eeuwen heen. Ook kun je via het museum de loggia bezoeken voor een close-up van de gevelmozaïeken.
Laatste rustplaats van paus Franciscus
De Santa Maria Maggiore is de laatste rustplaats van de in 2025 overleden paus Franciscus. Dit is uniek, de overige pausen liggen in een crypte begraven in de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad. De populaire paus liet in zijn testament opnemen dat hij in de aarde wou worden begraven en niet in een crypte. Hij vertrouwde zijn leven en bisschoppelijk ambt toe aan “de Moeder van Onze Heer, de Heiligste Maria” en wenste daarom te worden begraven in de Basiliek van Santa Maria Maggiore en niet in de Sint-Pietersbasiliek, waar veel van zijn voorgangers rusten. “Ik wens mijn aardse reis te eindigen in dit oude Mariaheiligdom,” zo sprak hij zelf.
De graftombe van paus Franciscus bevindt zich vlakbij het altaar van Sint Franciscus, in de nis van het zijschip tussen de Paulinakapel en de Sforzakapel. De tombe is erg eenvoudig en heeft alleen de inscriptie ‘Franciscus’ en een reproductie van het borstkruis van de overleden paus. Het is is gemaakt van materialen uit de Italiaanse regio Ligurië waar de ouders van de paus vandaan kwamen.
Tickets basiliek Santa Maria Maggiore
Wil je de schitterende basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome bezoeken? De entree tot de basiliek is gratis, maar sommige delen van de kerk zijn alleen toegankelijk met een ticket. Zo kun je de koepel van de kerk bezichtigen tegen betaling, en ook het museum is alleen toegankelijk met een toegangskaart. Daarnaast is het mogelijk om de kerk te bezoeken tijdens een rondleiding onder begeleiding van een gids.
Hieronder hebben we alle beschikbare tickets voor de basiliek van Santa Maria Maggiore op een rijtje gezet.
Ticket basiliek van Santa Maria Maggiore met audiogids
Met dit ticket kun je de Pauselijke Basiliek van Santa Maria maggiore verkennen terwijl de audiogids je leert over de rijke geschiedenis van de basiliek en de laatste rustplaats van Paus Franciscus.
Prijs per persoon: 8,- euro
Klik hier om deze tickets te reserveren >>
Tickets voor de koepel van de Santa Maria Maggiore
Met dit ticket krijg je toegang tot de koepel van de Basiliek Santa Maria Maggiore, toegang tot de Loggia delle Benedizioni (Loggia van de Zegening), Basilica Papale (Pauselijke zaal) en Scala di Gian Lorenzo Bernini (het trappenhuis van Bernini).
Volwassenen: 14,- euro
Kinderen 7 – 17 jaar: 8,- euro
Kinderen onder de 7 jaar: gratis
Klik hier om deze tickets te reserveren >>
Rondleiding Basilica Papale di Santa Maria Maggiore
Wil je alles te weten komen over de Santa Maria Maggiore basiliek in Rome? Dan kun je het beste een rondleiding boeken onder begeleiding van een ervaren gids.
Tijdens de rondleiding van 1 uur en 15 minuten bezoek je niet alleen de Santa Maria Maggiore, maar krijg je ook de Loggia delle Benedizioni, Sala dei Papi, Scala di Gian Lorenzo Bernini en het nieuwe Museo Storico Liberiano te zien.
Volwassenen: 25,- euro
Kinderen 7 – 17 jaar: 19,- euro
Kinderen onder de 7 jaar: gratis
Klik hier om deze tickets te reserveren >>
Ondergrondse rondleiding basiliek Santa Maria Maggiore
Tijdens deze rondleiding daal je af naar de ruimtes onder de kerk en zie je onder begeleiding van een gids de schatkamer en de archeologische ruimte. Je ziet onder andere ruimtes die ooit dienden voor thermale behandelingen, met mozaïeken, oud tegelwerk, opvallende geometrische fresco’s en een unieke landbouwkalender met fresco’s.
Volwassenen: 14,50 euro
Kinderen 6 – 17 jaar en studenten: 12,- euro
Kinderen onder de 6 jaar: gratis
Klik hier om deze tickets te reserveren >>
Waar ligt de Basilica Papale di Santa Maria Maggiore in Rome?
De basiliek van Santa Maria Maggiore is heel centraal gelegen in Rome en gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. De Santa Maria Maggiore ligt op de Esquilijnheuvel, op slechts 5 tot 10 minuten lopen van station Roma Termini, het belangrijkste trein- en metrostation van Rome.
Als je met de metro in Rome naar de basiliek van Santa Maria Maggiore wilt reizen, kun je op de rode lijn A uitstappen bij het station Vittorio Emanuele. Vanaf het metrostation is het ongeveer 7 minuten lopen naar de kerk. Reis je met de blauwe metrolijn Lijn B? Dan kun je uitstappen bij het station Cavour of Termini. Beide metrostations liggen op ongeveer 10 minuten lopen van de basiliek.
Als je met de bus in Rome wilt reizen, kun je gebruikmaken van de buslijnen 16, 70, 71, 75, 105, 360 en 590. De stadsbussen op deze lijnen stoppen in de buurt van Santa Maria Maggiore. Zo liggen de haltes Farini, Napoleone III, Esquilino en Piazza dell’Esquilino op loopafstand van de kerk.
Openingstijden Basilica di Santa Maria Maggiore
De basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome is dagelijks geopend van 7.00 tot 19.00 uur, met de laatste toegang om 18.30 uur. Het museum in de kerk, de Polo Museale is dagelijks geopend van 9.30 tot 18.00 uur, met de laatste toegang om 17.30 uur. Kijk voor de meest actuele openingstijden op de website van de basiliek.
Sinds enkele jaren is er een eenvoudige veiligheidscontrole bij de ingang van de kerk, vergelijkbaar met die van andere grote kerken in Rome. Rugzakken mogen mee naar binnen, maar grote rugzakken en koffers worden geweigerd. Houd hier rekening mee als je direct vanaf station Termini komt, dat vlakbij ligt. Zoals bij alle heilige plaatsen in Rome wordt gepaste kleding verwacht. Je dient bedekte schouders en knieën te hebben, anders kan de toegang tot de kerk worden geweigerd.
